Wat is een OM afdoening?

Het OM, ook wel het Openbaar Ministerie, is in Nederland de enige instantie die de bevoegdheid heeft om straffen zelfstandig op te leggen aan daders wanneer het gaat om milde strafbare feiten. Wanneer het OM een strafzaak zelf af kan doen met een voorstel voor een straf, ook wel een transactievoorstel genoemd, dan wordt dit een OM afdoening genoemd.

Wat voor straffen mag het OM opleggen?

Het OM heeft uitsluitend de bevoegdheid om milde straffen op te leggen. Het opleggen van een gevangenisstraf is dus niet toegestaan. Alleen de strafrechter heeft de bevoegdheid om dit te doen. Wanneer iemand een strafbaar feit heeft gepleegd waar een (langere) gevangenisstraf op staat, en het OM is van mening dat deze persoon deze gevangenisstraf ook hoort te krijgen, dan mag het OM dus geen voorstel doen om een strafzaak te voorkomen. In dit geval moet de strafzaak gewoon worden behandeld bij de strafrechter. Het OM mag wel taakstraffen, leerstraffen en bijvoorbeeld geldboetes opleggen.

De strafbeschikking

Wanneer het OM een straf aan de dader wil mededelen, dan gebeurt dit altijd schriftelijk. Deze mededeling wordt ook wel de strafbeschikking genoemd. Hierin staat op de eerste plaats vermeld wat de straf is die door het OM is opgelegd. Daarnaast kan het zijn dat de strafvermelding wordt aangevuld met eventuele maatregelen. Iemand kan bijvoorbeeld, naast de straf, ook een verbod ergens op opgelegd krijgen of juist worden gedwongen tot iets, zoals het deelnemen aan een bepaalde training.

De OM afdoening moet de transactievoorstellen vervangen

Het OM heeft ook de bevoegdheid om een transactievoorstel te doen. Dit gebeurt niet schriftelijk, maar tijdens een speciale zitting. De verdachte krijgt dan de mogelijkheid om op een bepaald voorstel van het OM in te gaan, zoals bijvoorbeeld een betaling van de schade aan het slachtoffer. Wanneer een verdachte dit voorstel krijgt, dan is deze niet verplicht om hierop in te gaan. Het is zelfs zo dat nog niet is vastgesteld of de betreffende persoon wel echt schuldig is. Iemand die niet schuldig is en een voorstel krijgt van het OM zal dan ook waarschijnlijk weigeren. Dit betekent dat de zaak voor de strafrechter moet komen. De OM afdoening bestaat sinds 2008 en is eigenlijk gerealiseerd om op den duur de transactievoorstellen te vervangen.

Het verschil tussen een transactievoorstel en een OM afdoening

De OM afdoening moet het transactievoorstel dus gaan vervangen. Dit betekent natuurlijk ook dat er verschillen zijn, anders zou vervanging nutteloos zijn. Een voorsteltransactie kost veel administratief werk. U moet worden gedagvaard door de officier van justitie wanneer u had besloten om niet te reageren op het transactievoorstel. Daarnaast gaat het vrijwel altijd om milde strafzaken. Bij de OM afdoening is het zo dat u per post een strafbeschikking ontvangt waar u automatisch mee akkoord gaat. Is dit niet het geval, dan is het aan u om dit kenbaar te maken. Dit bespaart het OM de moeite van het dagvaarden. Dit is toch wel het belangrijkste verschil tussen het transactievoorstel en de OM afdoening.