Straffen volgens de Opiumwet (verdovende middelen)

De illegale middelen worden in Nederland verdeeld over twee lijsten. Op de eerste lijst staan alle harddrugs weergegeven en op de tweede lijst staan alle softdrugs weergegeven. De Opiumwet geeft aan dat het vervoeren, het verstrekken, het afleveren, het verkopen, het bewerken, het bereiden en het verwerken van de middelen op allebei deze lijsten verboden is. Ook het in het bezit hebben van deze middelen wordt door de Opiumwet verboden. Op de lijsten staan ook middelen die kunnen worden gebruikt als geneesmiddel. Om deze reden hebben bepaalde overheidsinstellingen en –personen een vrijstelling van dit verbod. Daarnaast zijn er ook dierenartsen, apotheekhoudende artsen en apothekers, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, waarvoor het verbod niet geldt.

Overtredingen en misdrijven volgens de Opiumwet

Strafbare feiten uit de Opiumwet kunnen worden gezien als een overtreding of als een misdrijf. Wanneer er geen opzettelijke gedraging kan worden vastgesteld, dan gaat het om een overtreding. Als er wel opzet in het spel is, dan wordt er gesproken van een misdrijf. In de praktijk is er al relatief snel sprake van zogenaamde opzet. Dit betekent dat strafbare feiten uit de Opiumwet over het algemeen worden gezien als een misdrijf.

Het opleggen van straffen

De officier van justitie stelt een strafeis wanneer een persoon de Opiumwet heeft overtreden. De rechter hoeft zich niet aan deze eis te houden, maar zal deze eis wel meenemen in zijn of haar oordeel. De rechter mag zonder extra motivatie besluiten om een lagere straf op te leggen. Wanneer de rechter ervoor kiest om een hogere straf op te leggen, dan moet deze wel een motivatie overleggen. De rechter houdt rekening met meerdere factoren bij het bepalen van de straf. Op de eerste plaats uiteraard met de eis die door de officier van justitie is gesteld en daarnaast ook met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. Een andere factor is de strafrichtlijn. Er zijn strafrichtlijnen in Nederland die een indicatie geven van de straf die in een bepaalde strafzaak dient te worden opgelegd. Omdat het slechts om een indicatie gaat hoeft de rechter zich hier niet aan te houden. Wel is het zo dat de rechter op de vingers getikt kan worden wanneer deze ervoor kiest om een straf op te leggen die veel hoger dan de indicatie ligt. De rechter dient ook rekening te houden met het strafmaximum. De rechter mag geen straf opleggen die hoger is dan dit aangegeven maximum.

Straffen voor harddrugs en softdrugs

Binnen het strafrecht wordt gebruik gemaakt van de twee verschillende lijsten. Er zal van tevoren worden gecontroleerd om wat voor soort verdovende middelen het gaat en op welke lijst deze verdovende middelen staan weergegeven. Over het algemeen kan worden gesteld dat de overtredingen en misdrijven met betrekking tot harddrugs (lijst 1) zwaarder worden gestraft dan de overtredingen en misdrijven met betrekking tot softdrugs (lijst 2). Daarnaast zijn er meer factoren die een rol spelen in het bepalen van de straf. Iemand die zich een maand bezig heeft gehouden met het verhandelen van softdrugs zal bijvoorbeeld minder zwaar worden gestraft dan iemand die zich enkele jaren bezig heeft gehouden met het verhandelen van dezelfde soort softdrugs.