Wanneer het ik recht op een advocaat als ik verdachte ben?

Als u officieel verdachte bent in een zaak, dan heeft u altijd recht op een advocaat. Indien gewenst is het zelfs mogelijk om u te laten bijstaan in de zaak door meerdere advocaten. Wanneer u geen advocaat kunt betalen, maar er wel eentje wilt, dan krijgt u een advocaat toegewezen. Tijdens het onderzoek is het justitie en politie verplicht om u op zoveel mogelijk momenten de kans te geven om overleg te voeren met uw advocaat of advocaten.

Wat als ik niet weet of ik verdachte ben?

Het kan zijn dat u niet weet of u verdachte bent of niet. U kunt hier natuurlijk altijd naar informeren. Wanneer u geen verdachte bent in een strafzaak, dan heeft u geen automatisch recht op een advocaat. Het is daarom altijd belangrijk om te weten of u een verdachte bent of niet. Vanaf het moment dat u officieel verdachte bent heeft u recht op een advocaat, in alle gevallen. Het is slechts een recht. Dit betekent dat het geen plicht is om een advocaat in te schakelen. Wanneer u dit niet nodig acht, dan bent u dus niet verplicht om een advocaat in te schakelen. Toch is het wel raadzaam om een advocaat te nemen wanneer u verdachte in een strafzaak bent.

De bepaling van de Hoge Raad

Wanneer het gaat om het eerste verhoor door een verhorend ambtenaar, dan gelden er speciale regels. De Hoge Raad heeft op basis van de Europese rechtspraak bepaald dat:

‘..een verdachte die door de politie is aangehouden, aan artikel 6 EVRM (een Europees verdrag) een aanspraak op rechtsbijstand kan ontlenen die inhoudt dat hem de gelegenheid wordt geboden om voorafgaand aan het verhoor door de politie aangaande zijn betrokkenheid bij een strafbaar feit een advocaat te raadplegen. Uit de rechtspraak van het Europese Hof kan echter niet worden afgeleid dat de verdachte recht heeft op de aanwezigheid van een advocaat bij het politieverhoor’. In de praktijk betekent dit dat u niet het recht heeft om uw recht op een advocaat tijdens een eerste verhoor op te eisen. Wanneer u minderjarig bent, dan heeft u hier wel de mogelijkheid toe wanneer u officieel als verdachte wordt gezien. Wel is het belangrijk dat u tussen het moment van uw arrestatie en het moment van het eerste verhoor wordt gewezen op het feit dat u het recht heeft om een advocaat te raadplegen. Wanneer u ondubbelzinnig afstand heeft gedaan van dit recht, dan is dit niet verplicht.

Het consultatierecht

U heeft het recht om met een advocaat te overleggen voordat het eerste moment van verhoor door de politie plaats gaat vinden. In dit geval wordt er gesproken van consultatierecht. Het is een recht en geen plicht. Uiteraard is het wel aan te raden om hier gebruik van te maken. Als u expliciet laat weten dat u geen beroep wilt doen op het consultatierecht, dan heeft de politie het recht om u te verhoren zonder dat u van tevoren met een advocaat overlegt over dit verhoor. Als de politie er op basis van uw gedrag vanuit gaat dat u geen beroep wilt doen op uw consultatierecht, en u dit dus niet expliciet heeft aangegeven, dan moet een rechter oordelen of de politie het recht had op basis van uw gedrag om ervan uit te gaan dat u hier geen beroep op wilde doen. Als blijkt dat de politie dit recht niet had, dan wordt er over het algemeen beslist dat de verklaringen van dit specifieke verhoor niet mogen worden gebruikt in de strafzaak.

Wanneer gaat het recht op een advocaat in?

Consultatierecht betekent dus dat u overleg mag voeren met een advocaat, maar dit betekent niet dat de advocaat u verder al bij kan staan. Het recht op een advocaat gaat pas in vanaf het moment van de zogenaamde inverzekeringstelling. Wanneer dit moment aan de orde is, dan wordt er volgens de piketregeling een advocaat toegewezen. Er wordt bij de piketcentrale een melding gedaan wanneer u in verzekering bent gesteld. Deze melding wordt doorgezet naar de piketadvocaat die op dat moment dienst heeft. Deze piketadvocaat dient vervolgens te zorgen dat hij of zij op een zo kort mogelijke termijn aanwezig is op de locatie van verhoor. Het gebruik maken van de piketadvocaat is gratis, waardoor u niet het recht heeft om een eigen advocaat uit te kiezen. U wordt bijgestaan door de dienstdoende piketadvocaat. Wilt u een andere advocaat? Dan dient u deze zelf te bekostigen.